‘n Sonskyndag in die Wes-Transvaal

 

 

Vanoggend sê Vroukie ons eet net ‘n broodjie vir brekfis, dan stiek sy my later vir koek en tee by die kwekery.

 

“Hoekom juis by die kwekery?” wonder ek. “Dis waar ons laas die kak diens gekry het”

 

“Dit was net die een keer, Lewies. Ek wil ook ‘n paar plantjies koop vir die potte waar die ander doodgeryp het”

 

Aaah, ek het listigheid vermoed!!

 

“En wie gaan dit plant? Jy weet my vinger…”

 

“Fok Lewies, dis nou tyd dat jy daai vinger uit jou gat trek!”

 

“Sjoe Vroukie!! Ok, ok, ek sal sien hoe Die Vinger hom gedra”

 

Vroukie antwoord nie, maar haar kyk spreek in tale.

 

Dit was toe wortelkoek en mokka koffie, so in die sonnetjie daar tussen die plante en die sement boemelaars en hondjies en skilpaaie en spinnekoppe.  Lekker, en net een bakkie gesiggies. Ja nee, Die Vinger sal dit kan baas raak.

 

So met die uitstap sien ons vir Flip, die baas van die kwekery. Hy kyk agterdogtig op toe ons groet. Sy besnorde bo-lip lig in snou soos ‘n mannetjieskat wat ‘n bronstige wyfie gewaar. 

 

Dis ‘n wonderlike wintersdag hier in die Wes-Transvaal. Selfs ou Flip is in ‘n goeie bui.

‘n Vrydag vol satisfaksie

Ek het ‘n redelik onmerkwaardige week agter die rug, afgesluit met ‘n werkswinkel oor die nuwe dissiplinêre prosedure wat 1 Julie hier by ons inskop.  So teen middagete het ek myselwers skaars gemaak juis toe afwesigheid van die werk sonder toestemming en drostery op die agenda was en eers saam met Vroukie, wat amptelike vergunning had om die middag af te neem, ‘n geroosterde broodjie by die Spur gaan eet, en daarna saam met haar deur die winkels geflenter. Nie veel om oor te berig nie, maar ‘n aangename Vrydagmiddag verwyl. Natuurlik ‘n bottel OBS gekoop as teenvoeter vir die koue, kombers in ‘n bottel as’t ware. O ja, en die operators het gepay! 

 

Ek wou fotos plaas van Kara en Mia, ons oudste kleinkinders. Mia verjaar vandag, 5 jaar oud, en ousus Kara het 11 Junie verjaar, 7 jaar oud. Die browse opsie in die Insert Image se vensterjie het egter verdwyn, en ek weet nie van ‘n ander manier om dit te doen nie. Dus vertel ek maar hierdie grappie, so in die gees van my vorige inskrywing.

 

Kort na die Tweede Wêreldoorlog gaan die Boer London toe vir sake. Daar sien hy ‘n bedelaar op ‘n sypaadjie sit. Die ou lyk sleg, hy het nie bene nie, sy een arm is af, sy gesig is vol littekens, ‘n swart klap oor die een oog. Hy dra ‘n uniform van die Britse weermag, nogal met ‘n paar medaljes, ‘n ster van hier en ‘n ster van daar, die queen se dit en die queen se dat. ‘n Veteraan soldaat, terug van die slagveld waar hy vir Great Britain teen die Duitsers geveg het. Die Boer gaan staan voor die ou en bekyk hom aandagtig. Dan sit hy ‘n pond in die ou se bedelblikkie en stap aan. Hy steek vas, draai om en kom terug. Hy bekyk die bedelaar weer aandagtig, gee hom nog ‘n pond en stap voort, net om weer om te draai en die episode te herhaal. Die Engelsman is nou nuuskierig oor die Boer se vreemde optrede en sê “I appreciate your contributions Sir, but why do you look at me like that before you give me some money?”

 

“Well” sê die Boer, “you are the first Englishman that I have seen who’s been fucked up totally to my satisfaction” 

Saint Lewies

 

Nee, liewe land, so kan dit nie aangaan nie. Nooddruftiges se slegte omstandighede gryp my aan, en ek sê nie sommer nee vir ‘n bedelaar of iemand wat ‘n Rand of wat solisiteer nie. Wat is ‘n Rand of twee nou eintlik, in ag genome dat ‘n brood ten minste R5, 00 kos. En as ‘n bedelaar daai paar sente gebruik om hom in ‘n euforie in te suip, goed so, ek sou waarskynlik diesefde gedoen het om die haglikheid vir ‘n wyle te ontsnap. Maar fokkit! Staan hier op my voorkop “As jy geld wil hê, vra vir my” ? soos op ‘n twyfelagtige geldmaakskema badgie?

Waarom, juis vandag, het een ou my drie keer lastig geval, nadat ek hom reeds die eerste keer een van die drie tot paydag toe oorblywende R20 note in my beursie gegee het. Het hy x-straalvisie, het hy die ander twee ook gesien en begeer?

En waarom, juis vandag, het die verflenterde en waarskynlik ietwat versteurde ou man in die township een van die ander note by my afgebedel?

En waarom het Christine, wat gereeld op ons voorstoep kom staan, juis vandag haar opwagting gemaak om die laaste noot (en negosie uit die kombuis), hare te maak?

Fokkit, genoeg is nou te veel. 

 

Ek het darem eenkeer pret gehad met ‘n sukkelbergie daar in Houtbaai. Is lank terug, die laaste verkiesing waaraan wyle NP deelgeneem het. Ons was op pad na Vroukie se familie in Parow en het gou by ‘n bottelstoor gestop vir ‘n paar bottel wyn. Die bergie het sy laaste sente bymekaar gemaak en ‘n liter papsak gekoop, so ‘n geel onaptytlike brousel, vir vyf Rand. Toe gee ek die ou tien Rand en sê hy moet maar nog ietsie koop, more is nog ver. Hy was stomverbaas dat ‘n larnie hom eintlik aanmoedig om die voggies te gebruik. “Dankie my larnie, dankie seur!” Toe ek uitstap herwin hy sy bekkigheid. “My larnie” roep hy agter my aan “Ek het vandag vir die Netionel Paartie gestem!”

 

‘n Ander storie wat ek nou onthou oor die volkies en die voggies is van die swerwer wat van plaas na plaas drentel en sy verskyning teen uitvaltyd maak nes die werkers hul beker wyn vir die dag kry, so in die tradisie van die ou dae se dopstelsel. Een van die jong boere het begin vies raak vir die ongenooide gas en toe die ou weer daar opdaag, skink die boer ongesiens sy beker vol asyn. Hy slaat dit weg, trek ‘n suur gesig, korrel so skeel-skeel na die boer toe en sê vir hom “Julle moet hierie wyn drink, hy gaan suur worre!”

 

Vadersdag

Ons het vandag weer die gattepad gevat Kroonstad toe om die Klub Octogenario te treat. Daar is net twee oorlewendes, Skoonpa 89 en my tante aan moederskant, weliswaar op 78 nog nie volwaardig lid nie.Vroukie het ‘n  lekker roast gemaak met aartappels en wortels, terwyl die tante boontjies en stampkoring voorsien het. Vir Skoonpa het ons ‘n warm langbroek vir Vadersdag gegee en Neutragena naskeer, vir in geval die tantes van die ouetehuis kompleks waar hy bly, so skalkserig en onderlangs vir hom loer. 

 

Ek het ook ‘n draai gemaak by ‘n oom van my wat so ‘n tydjie gelede daar ingetrek het na ‘n reeks beroertes. Vir hom en sy vrou biltong en koekies gevat. Is maar fokken sad, maar die swart brak kry nie vanaand pisplek op my stoep hieroor nie. Ek konsentreer eerder daarop dat ek dalk iets kan doen om die oom se verblyf daar aangenamer te maak. Is net hy en sy vrou en haar suster, wat erg verstandelik gestrem is, g’n kind of kraai nie. G’n Vadersdag vir hom nie.

 

Terwyl ons daar is, bel die kiddies uit Kaapstad. Ai, hulle laat die outop sommer hartseer voel met hul mooi woorde van waardering. Kort daarna bel die kiddies uit Stanford, en Lewies se hart word week.Ek beloof sommer ons kom kuier in Augustus. Vroukie weet nog nie, maar dit sal nie veel verg om haar instemming te verkry nie.

 

So te midde van die lekker en die onlekker, kry ek darem iets om oor te smile. Ek het al vertel van Skoonpa en sy patente. Die nuutste is sy nuwe strategie om  miere te beveg. Oor die draadloos hoor hy van die prof wat ‘n konkoksie maak van Boraks en suikerstroop wat hy doen as lokaas uitsit. Die miere vat die glo nes toe en poef! daar vrek die hele leërskare. Hene Skoonpa, sê ek, dit klink vir my na ‘n kakstorie. (Uit respekte vir sy grysheid sê ek nie kak nie maar iets dergeliks). Is ‘n perfessor wat so sê, dan moet dit so wees. Ja Skoonpa, maar sê nou dis ‘n perfessor in musiek, hulle weet fokol (ek sê “niks”) van miere af nie. Maak nie saak nie, dis ‘n perfessor. Skoonpa skink ‘n paar druppels van die dodelike doepa op 5c munte wat hy dan op die hot spots sit. Hy gebruik die munte sodat hy later kan sien waar hy die trep gestel het. Slim né. Maar soos met elke weldeurdagte plan is daar ‘n kinkel in die kabel. Sy bure en vriende wat kom kuier tel die munte op. “Hene ou Felix, het jy nou so baie geld dat jy dit weggooi?”

 

Geregtelike stappe sal geneem word

 

 

Stap nommer 1: ‘n Misdaad moet vermoed word.

 

Die organisasie vir wie ek werk het ‘n rekening met ‘n maatskappy in Sandton. Ek reël ‘n tjek by ons Finansiesdept vir dienste gelewer en pos dit. Die maatskappy kla dat hulle nie die tjek gekry het nie. Ek doen navraag by Finansies, die tjek is reeds terugontvang, gewissel de lot. By verdere navraag blyk dit dat die tjek by ‘n Nedbank ATM in Thembisa inbetaal is in ‘n pasgeskepte rekening. ‘n Misdaad word vermoed.

 

Stap nommer 2: Die vermeende misdryf moet by die SAPS aangemeld word.

 

Ek sien egter nie kans om in die oorverhitte aanklagkantoor in die lang ry van tientalle mense wat hoesend en proesend en snuiwend en snotsnorkend gedweë, geduldig en gelate hul beurt afwag om hul storie van diesfstal, aanranding, huismoles en verkragting te vertel nie. Dinkend dat tjekbedrog moontlik as ‘n handelsmisdaad beskou word, bel ek die SAPS om te hoor presies waar ek die klag moet aanmeld, hopelik by die handelsmisdaadtak. Nee, sê die operatrise, dit weet sy nie, maar sy stuur ‘n bakkie na my kantoor.

 

Stap nommer 3: Die SAPS moet ‘n verklaring neem

 

Kort hierna kom twee polisiemanne my kantoor binne. Die hoof-indoena het ‘n polshorlosie so groot soos ‘n polishblik. Dit blink soos ‘n Hummer se rims. Wystertjies hardloop teen verskillende snelhede, kloksgewys en teenkloksgewys. Die effek kan mens onder hipnose plaas of ‘n migraine-aanval teweegbring, of dalk albei. Ek wend my blik opwaarts en verduidelik die probleem. Nee, sê die klokman, dis definitief ‘n saak vir die handelstak. Gaan lê die klag daar.

 

Stap nommer 4: Die vermeende misdryf moet by die regte kantoor aangemeld word.

 

Die SAPS se handelstak is binne loopafstand van my kantoor. Ek sorg dat ek na 14:00 daar aankom, ek wil nie inbreuk maak op die langarm se etensuur nie. Die eerste persoon aan wie ek die storie verduidelik, erken hy weet nie, hierdie is ‘n netelige kwessie wat hoër gesag se uitspraak verg. Hoër gesag frons onseker. Kom ons vra gesag nog ‘n strepie op die epoulette hoër. Dit is ‘n kaptein, vroulik, wit en Afrikaanssprekend.

Sy weifel nie ‘n oomblik nie, dis nie ‘n saak vir die misdaadhandelstak nie, definitief nie. Gaan na die polisiekantoor en gesels met ene Kaptein Serulame. Sy, sy sal jou help.

 

Stap nommer 5: Die vermeende misdryf moet by die regte kantoor aangemeld word

 

Die polisiekantoor is in ‘n ander gebou, ook binne loopafstand. My tred is aansienlik minder lig. Ek begin voel ek word rondgefok. Verbasend maklik spoor ek Kaptein Serulame op. Sy is vroulik, swart en Tswanasprekend. Sy lag vriendelik, haar tande flits wit maar onskadelik in haar swart gelaat. Die regte prosedure, sê sy, is om die saak by die aanklagkantoor aan te meld. Sy het begrip dat ek tot more in die tou sal sit, daarom beveel sy aan dat ek more kom. Vroeg. Ja, dink ek, voordat die spul uit hul dronkensroes ontwaak en besluit hulle is beroof, gebliksem of verkrag.

 

Stap nommer 6: Servimus et servamus (Die leuse wat eens op die polieste se badge gepryk het: Ons dien en ons bewaar)

 

Nee fok. Ek gaan terug kantoor toe en bel die SAPS by die nommer wat ek vroeër gebruik het. Stuur asseblief die bakkie. Kort daarna kom Kaptein Klokman en sy kornuit-konstabel by my kantoor in. Ek verduidelik die weloorwoë bevinding: Dis nie ‘n handelsmisdaad nie. Sal hulle asseblief die verklaring afneem. Ooohkei, dis maklik. Woerts warts een twee drie en tjip-tjop is ons kant en klaar. Batho pele jou bliksem!

 

Stap nommer 7; Die SAPS sal die saak ondersoek.

 

Saterdagoggend, dis nou vandag, lui my selfoon.

 

“Hallo, Lewies wat praat”

 

“Eeeehh… good morning, or is it good afternoon, Mr Lewies. How are you?”

 

“I am doing fine, Ntate. How are you?”

 

“I am well. Are you Mr Lewies?”

 

“Yebo Ntate. Nna ke wena?”

 

“I am Captain Mofulatsi of the SAPS, commercial branch. Your file regarding the cheque fraud has been referred to me for investigation.”

 

Mzansi kaofela!

 

 

WdF??

Ek wou gisteraand foto’s plaas, maar kry toe g’n Browse opsie op die Insert Image venstertjie nie. Nou wou ek ‘n langerige inskrywing plaas wat ek eers op Word saamgestel het. As ek klik op copy maak die rekenaar so boeingk! soos ‘n traditional dancer se drom. 

Is daar ‘n skroef los êrens?

Die Vinger in die winter en Joerie se kuier in Krasjnapolsjki

Soos seker oral in sonnige SA is dit vrek koud hier in die Wes-Transvaal. Swaar geryp laasnag, die rypgevoelige plante lê plat en verlep. Oor die hele tuin hang die geur van die gekneusde knoffelblomme.   Hierdie snerpende winterkoue is die natuur se proses van pasteurisering, al wat skadelike organisme is word uitgewis. Hopelik ook die bleddie spinnekoppe, veral daai een wat my gebyt het en sy vuige nageslag. Die Vinger is nou sonder pleister, maar nog taamlik geswel en onbuigbaar vanaf die tweede lit. So van die tweede lit gepraat, deur die hele vingerdrama loop die syfer 2 soos ‘n pad van verwoesting: die spinnekopbyt was aan die tweede lit van die tweede vinger, ek het twee keer by ongevalle hulp gesoek, ek moes twee operasies ondergaan, en die koste tot dusver is R22 000, 00. Ja swaer, dankie vir my mediese fonds.

Die Vinger laat my dink aan die storie van die Rus, Joerie, wat so lekker gesuip geraak het aan home brew vodka toe hy in sy buurdorpie, Krasjnapolsjki gekuier het saam met sy dorp, Russogworsjki, se sokkerondersteuners toe sy span daar aan ‘n kompetisie deelgeneem het. (Amper soos die World Cup hier by ons, net sonder die vuvus, en kleiner).

Een van die locals in die pub vra hoeveel seks organe het ‘n Russiese man. “Bolsjki!!” (Een), antwoord die drinkebroers.

“Njet!! Drishki!!” (Nee, drie!) roep die ou. “Dis sy russioworksi (Russies vir ‘n man se, vir sy, vir.. vir sy manlikheid, ek kon nog nooit daai woord in Afrikaans in print plaas nie), sy vinger en sy tong!” Die klomp gaan uitbundig aan die lag, gooi die glase vodka in hul kele af en slaan die leë bottels stukkend. (‘n Groot bewys van erkenning en bewondering in die Russiese kultuur vir ‘n goeie grap). Ou Joeri is erg aangegryp en besluit hy moet die grap vir die ouens by die werk vertel.

Die volgende dag gedurende lunch break maak hy die ouens bymekaar. “Hoeveel seksorgane het ‘n Russiese man” vra hy. “Bolsjki!!” antwoord hulle.

“Njet!! Drishki! Sy vinger, sy tong en, en, foksjki, nou het ek die derde een vergeet!”

Flink uit die vere, of te wel Rise and Shine!

 

“Bbbrrrzzzzzoeeiit!! Bbbrrrzzzzoeeeiit!!”

 

Vyf-uur, sê die wekker se wasige rooi syfers. Ek kan nog vir ‘n kwartier hier agter Vroukie se rug snoes voor die dag begin. Ek lê met my neus in haar nek, haar warm vroue-geur stuif saggies en bedwelmend om my. Sy is loom van die slaap, haar asemhaling diep en rustig. Haar bors dein egalig, ek…nee wag nou Lewies, netnou is jy laat vir werk. Luister liewer na die gekke gekekkel van die omroeper op die radio, die gekweel van die musiek. Na die weervoorspelling moet Vroukie eerste uit die vere. Ek kan nog so ‘n paar advertensies lê  om haar ‘n voorsprong in die badkamer te gee.

 

Teen die tyd begin Pamela die werfhond benoud blaf om ingelaat te word. Sy bokspring soos ‘n springmielie wat pop, blye weersiens op haar hondegelaat.

 

Vroukie is klaar in die badkamer en ek kan my was- en skeerdinge doen.

 

“Magtig, Lewies”, dis nou Vroukie toe sy iets in die badkamer kom doen, “hoe kry jy dit reg dat die hele vloer onder water is?”

 

“Dis hierdie bleddie vinger van my. Ek kan mos nie met die regterhand was nie, nou skep ek maar die water met die linkerhand.”

 

“Dis tyd dat daai vinger gesond word. Miskien sal skottelgoedwater help.”

 

“Fok Vroukie, die dokter het gesê die pleister moet nog ‘n paar dae aanbly. Jy wil tog nie hê daar moet nou ontsteking in kom nie?”

 

“Die pleister is al ‘n hele paar dae op. Ek is seker die vinger is ok. En die tydskrif wat jy alewig op die toilet se vloer gooi, is dit ook die vinger se skuld?”

 

“Ag fok Vroukie…”

 

“En moenie so lelik praat nie. Jy is skaars wakker en jy het al twee keer ‘fok’ gesê!”

 

Eish Vroukie, met watter voet het jy uit die kooi geklim? En ek het nogal gedink…Sou ‘n ligte mstykie gewees het.

 

“Wat sê die weerman? “ vra ek die belangrike vraag. My hele garderobe wentel daaromheen. Onder 20 grade is ‘n langmouhemp dag met ‘n langmoujersie. Bokant twintig is ‘n langmouhemp dag met ‘n kortmoujersie. Maar as die voorspelling sê twintig,is die beplanning heeltemal gekonfoes. Wat nou? Te koud vir die een en te warm vir die ander.

 

Terwyl Vroukie die Weetbix fix , sny ek ‘n kwart snytiie brood vir Pamela, liefs die korsie. Dan smeer ek dit met peanut butter en sny dit in ses stukkies, sodat sy meer het om te kou. As ek roep Pienat! Pienat! storm sy met ‘n vaart van buite af in. Dis haar snoephappie, hierna kry sy ‘n skeppie hondekos.

 

As ons klaar geëet het rakel Vroukie êrens iets op vir ons skoftins, ek trek die karre uit, ons maak die bed op, soen pf-pf koebaai sonder om die lipstiek te smeer. Ek gryp my werksak, soek die kar se sleutels, sê my derde “fok”, soek my selfoon, sê die vierde “fok”. Daar gaat ek. Toet vir die buurvrou wat haar kind afsien, sê die vyfde “fok” vir haar hond wat die kar jaag.

 

Nou dodge en dive ek slaggate, skoolkinders op fietse, taxi’s, die nurste by die opleidingskollege wat planloos en rigtingloos soos hoenders oor die straat skarrel.

 

‘n Paar minute later wieg my kar tot stilstand in die parkeerkelder. Parkeerplek nommer twee. “Reserved for Lewies. Please do not park here” Fok nommer ses. Wie park op my plek!

 

Sewe uur sak ek in my stoel neer, betyds om ‘n paar joppies te doen voor die werksdag begin.

 

“Arbeid adel” kom dit by my op.

 

Die foon lui. “Fok “ nommer sewe.

 

 

Siebie siebie! Kom Blackie!

“Nommer negentien, dis Lewies se huis. Kyk sy rooi gesunbeamde stoep. Moenie dat dit jou bluf nie, hy is kwesbaar. Sien jy die sand en die blare daar in die hoek? Hy was mos gister daar in Kroonstad se ouetehuis, wat het hy loop soek daar in die gang vir verswakte bejaardes? Ja, ek weet sy oom is pas daar opgeneem na ‘n beroerte, maar nogtans. Hy weet mos daai reuk van Dettol en dood roep vir jou, Oubaas se swart brak, ou Blackie. En toe loop hy hom nog karplaks! vas in daai warm walm van vars ontlasting, en daai ou oom in die rolstol wat vra dat Lewies hom moet help om in die bed te kom. Nee ou Blackie, hy is kwesbaar. Hy is ryp om gepluk te word. Vir wat sit hy ook nou vir Leonard Cohen op die hi-fi? En net nou is dit weer daai klarinetkonsert. So op die Sabbatsaand as die skemering daal? Kap hom ou Blackie, kap hom nou. Gaan pis op sy stoep, daar teen die groen paraffienblik met die litjieskaktus.”